Fonksiyonel Tıp Yaklaşımıyla Eliminasyon Diyeti ve Cilt Sağlığı

Son yıllarda hem hastalar hem de sağlık profesyonelleri arasında, kronik hastalıklara yaklaşımda fonksiyonel tıp giderek daha fazla ilgi görmeye başladı. Fonksiyonel tıp, hastalığın yalnızca semptomlarını değil, altta yatan nedenlerini bulmayı hedefleyen, bütüncül bir tıp yaklaşımıdır.

Bu bakış açısı, özellikle kronik cilt hastalıklarında beslenme, bağırsak sağlığı, bağışıklık sistemi ve yaşam tarzı gibi çok sayıda faktörün birlikte değerlendirilmesini öngörür. Bu çerçevede, eliminasyon diyeti, dermatolojik şikayetlerin altında yatan potansiyel tetikleyicileri ortaya çıkarmak için oldukça önemli bir araçtır.

Eliminasyon Diyeti Nedir?

Eliminasyon diyeti; kişide potansiyel olarak inflamasyona, intoleransa veya immün yanıt artışına neden olabilecek gıdaların geçici olarak diyetten çıkarılması ve ardından kademeli olarak yeniden eklenmesi prensibine dayanır. Diyetin amacı, kişiye özgü gıda hassasiyetlerini tespit ederek, vücutta oluşan inflamatuar süreci kontrol altına almaktır.

En sık eliminasyon yapılan gıdalar:

• Süt ve süt ürünleri

• Gluten içeren tahıllar (buğday, arpa, çavdar)

• Yumurta

• Soya

• Mısır

• Kabuklu yemişler

• İşlenmiş gıdalar, katkı maddeleri

Fonksiyonel Tıp ve Cilt Sağlığı: Bağırsak–Cilt Ekseni

Fonksiyonel tıp, bağırsak mikrobiyotası ile cilt sağlığı arasındaki ilişkiye özel bir önem verir.

"İkinci beyin" olarak adlandırılan bağırsaklarımız, bağışıklık sistemimizin büyük bir kısmını barındırır ve inflamasyonun merkezinde yer alır. Mikrobiyota dengesizliği (disbiyozis), artmış

bağırsak geçirgenliği ("leaky gut") ve gıda intoleransları, ciltte çeşitli inflamatuar yanıtların

oluşmasına neden olabilir.

Bu yüzden fonksiyonel tıp yaklaşımında, dermatolojik şikayet yaşayan bir bireyde sadece cilt

değil, bağırsak sağlığı da incelenir.

Eliminasyon Diyeti ve Dermatolojik Hastalıklar

Atopik Dermatit (Egzama)

Atopik dermatitli bireylerde besin duyarlılıkları sık görülür. Süt, yumurta ve buğday gibi yaygın alerjenlerin diyetten çıkarılması, kaşıntı ve inflamasyonun azalmasına katkı sağlayabilir.

Fonksiyonel tıp yaklaşımıyla birlikte uygulanan eliminasyon diyeti, bağırsak sağlığıyla birlikte ele alındığında daha etkili sonuçlar verebilir.

Akne Vulgaris

Yüksek glisemik indeksli gıdalar, süt ürünleri ve bazı katkı maddeleri, hormonal dengeleri ve

sebum üretimini etkileyerek akneyi tetikleyebilir. Eliminasyon diyeti, bu potansiyel tetikleyicilerin tespiti için etkili bir yöntemdir.

Rozasea (Gül Hastalığı)

Rozasealı bireylerde baharatlı yiyecekler, alkol, süt ürünleri ve bazı histamin içeren gıdalar

alevlenmeye neden olabilir. Eliminasyon diyetiyle birlikte düşük histaminli diyetlerin denenmesi önerilebilir.

Sedef Hastalığı (Psöriyazis)

Psöriyazis, otoimmün bir hastalık olduğu için eliminasyon diyeti, bağışıklık sisteminin

regülasyonuna katkı sağlayabilir. Gluten hassasiyeti olan hastalarda gluten eliminasyonu anlamlı iyileşme sağlayabilir.

Eliminasyon Diyeti Nasıl Uygulanır?

1. Eliminasyon Dönemi (2–4 Hafta):

Potansiyel tetikleyici gıdalar tamamen diyetten çıkarılır. Bu süreçte hasta yakından izlenir, semptom günlüğü tutulur.

2. Yeniden Giriş Dönemi:

Gıdalar teker teker ve 3–5 günlük aralıklarla diyete eklenir. Her bir gıdaya karşı vücudun verdiği yanıt dikkatle değerlendirilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Eliminasyon diyeti, mutlaka bir hekim ve tercihen bir fonksiyonel tıp veya beslenme

uzmanı rehberliğinde uygulanmalıdır.

• Gıdaların uzun süreli çıkarılması, besin eksikliklerine yol açabilir. Bu nedenle doğru

planlama şarttır.

• Fonksiyonel tıpta, diyet değişiklikleri genellikle probiyotik takviyeleri, stres yönetimi,

uyku optimizasyonu ve toksin yükünün azaltılması gibi diğer yaşam tarzı müdahaleleriyle

birlikte yürütülür.

Cilt Hastalığı	Olası Tetikleyici Gıdalar	Fonksiyonel Tıp   Perspektifi	Eliminasyon Diyeti   Katkısı
Atopik Dermatit (Egzama)	Süt, yumurta, buğday, soya, kabuklu yemişler	Artmış bağırsak geçirgenliği, bağışıklık sistemi duyarlılığı	Enflamasyonu tetikleyen gıdaların saptanmasına yardımcı olur
Akne Vulgaris	Süt ürünleri, şeker, işlenmiş gıdalar, yüksek glisemik indeksli besinler	Hormon dengesizlikleri ve insülin direnci öne çıkar	Hormonal ve inflamatuar yanıtları azaltabilir
Rozasea	Alkol, baharatlı yiyecekler, histamin içeriği yüksek gıdalar	Mikrobiyal dengesizlik ve damar genişlemesi ile ilişkili	Semptomların alevlenme sıklığını azaltabilir
Sedef Hastalığı (Psöriyazis)	Gluten, işlenmiş gıdalar, alkol	Otoimmün süreçler, sistemik inflamasyon	Gluten intoleransı olan bireylerde ciltte iyileşme sağlayabilir
Kronik Ürtiker	Katkı maddeleri, deniz ürünleri, gıda boyaları, histaminli gıdalar	Mast hücre aktivasyonu ve alerjik yanıt artışı	Belirtileri tetikleyen gıdaların belirlenmesinde yardımcıdır

Sonuç: Fonksiyonel Tıpla Ciltte Derinlemesine İyileşme Mümkün

Eliminasyon diyeti, fonksiyonel tıp bakış açısıyla değerlendirildiğinde, cilt sağlığının sadece

yüzeyde değil, derin bir biyolojik zeminde şekillendiğini ortaya koyar. Kronik cilt hastalıklarında altta yatan nedenleri araştırırken, beslenmenin rolünü göz ardı etmek mümkün değildir.

Doğru şekilde uygulanan bir eliminasyon diyeti, hem tanı koymada yardımcı olur hem de hastanın yaşam kalitesini anlamlı ölçüde artırabilir. Cilt sorunlarının çözümünde kişiye özgü, bütüncül ve kök nedenlere odaklanan yaklaşımlar her zaman daha kalıcı sonuçlar sunar.